Opowieść 228:
O poście jako najwyższej formie religijnych umartwień
opowiada
Barbara Mikołajewska
na podstawie fragmentów Mahābharāta,
Anusasana Parva, Part 2, Sections CVI-CX,
w angielskim tłumaczeniu z sanskrytu Kisari Mohan Ganguli,
URL: http://www.sacred-texts.com/hin/m06/index.htm
Spis treści
1. O nagrodach płynących z realizowania postów zgodnie z nakazami
2. O zastępowaniu rytów ofiarnych postami w celu zdobycia zasług
3. O oczyszczającej mocy tych, którzy zdobyli mądrość
4. O tym, jak Samorodny wychwalał w swej pieśni post przynoszący najwyższe szczęście
5. O zdobywaniu pełni pomyślnych atrybutów dzięki postowi czandrawrata
Bhiszma zakończył swe nauki mówiąc: „O Judhiszthira, w odpowiedzi na twoje pytanie o to, jak ludzie biedni mogą zbierać zasługi zdobywane przez innych dzięki rytom ofiarnym, przedstawiłem tobie rozporządzenia dotyczące postów. Duszą ofiar są albo rzeczywiste obrzędy ustanowione w pismach, albo posty różnego rodzaju. Posty i ryty ofiarne są równoważne, jeśli chodzi o zasługi, jakie przynoszą. Stąd też biedak, który nie ma wystarczających środków na przeprowadzenie rytu, może zdobyć owoce ofiary praktykując odpowiednie posty. Zaiste, ślub postu nie wymaga bogactwa i dzięki niemu nawet oddający cześć bogom i braminom biedak zdoła zrealizować najwyższy cel. Nie żyw nigdy żadnych wątpliwości co do zaslug zbieranych przez tych ludzi, którzy czynią przysięgi, są rozważni, czyści, o wielkich duszach, wolni od pychy i kłótliwości, zdobyli głębokie zrozumienie i dążą do swego celu z uporem i wytrwałością, nie zbaczając z wybranej ścieżki”.
(Mahābharāta, Anusasana Parva, Part 2, Section CVII)
1. O nagrodach płynących z realizowania postów zgodnie z nakazami
Judhiszthira rzekł: „O Bhiszma, chciałbym teraz porozmawiać na temat postów. Posty są wychwalane jako źródło wielkich zasług i ostoja dla człowieka. Opowiedziałeś nam kiedyś o tym, jak król Bhagiratha (zob. opow. 226, p. 3) wychwalał realizowanie postów jako najwyższą formę religijnej praktyki prowadzącą do zdobycia najwyższego nieba. Choć król ten sponsorował wiele rytów ofiarnych i zebrał w ten sposób wielkie zasługi, to jednak dopiero dzięki postom zdobył najwyższą nagrodę. Poucz nas, proszę, o rozporządzeniach dotyczących postów i nagrodach, jakie przynoszą.
Skłonność do praktykowania postów zdaje się charakteryzować wszystkich ludzi bez względu na to, do jakiej należą kasty, wyłączając w to ludzi z plemion barbarzyńskich (nie-wedyjskich). Nie potrafimy zrozumieć, jaki jest tego powód. Niejednokrotnie słyszeliśmy bowiem o tym, że jedynie bramini i wojownicy powinni być posłuszni nakazowi postów. Na jakiej więc podstawie ludzie z innych kast zbierają zasługi, praktykując posty? Co przyczyniło się do tego, że praktyka postów rozszerzyła się na ludzi z wszystkich kast? Jaki cel realizuje ten, kto jest oddany postom? Czym jest więc ów owoc zarabiany przez tego, który przestrzega postów? Wytłumacz nam, proszę, to wszystko”.
Bhiszma rzekł: „O Judhiszthira, o wielkich zasługach, które przynosi praktykowanie postów zgodnie z nakazami słyszałem już w dawnych czasach. Kiedyś podczas rozmowy z riszim Angirasem, który zdobył wielkie zasługi ascezą, zadałem mu pytanie podobne do twojego i ten wielki riszi, który wypłynął z ofiarnego ognia, przedstawił mi nakazy dotyczące praktykowania postów, które on sam ogłosił po raz pierwszy. Ten, kto realizuje posty zgodnie z tymi nakazami, zbiera zasługi i zdobywa niebo.
Angiras rzekł: ‘O Bhiszma, posłuchaj, jakie są rozporządzenia dotyczące charakteru postu, czasu trwania, jak i praktykowania postów w określonym dniu lub miesiącu. Posłuchaj również o zasługach, jakie zbiera ten, kto postępuje zgodnie z nimi.
Ten, kto przez kolejne sześć lat spożywa tylko dwa posiłki dziennie, jeden przed południem i jeden po zachodzie słońca, powstrzymując się od jedzenia i picia w międzyczasie, kto okazuje współczucie wszystkim żywym istotom i każdego dnia leje do ognia oczyszczone masło, gdy uwolni z ciała duszę, zdobywa region apsar, który rozbrzmiewa echem pieśni, muzyki i tańca, i spędza tam czas w towarzystwie tysiąca niebiańskich dziewcząt o wielkiej piękności. Jeździ po niebie rydwanem o barwie złota i jest czczony w regionie Brahmy. Po wyczerpaniu swych zasług rodzi się ponownie na ziemi, gdzie zdobywa pozycję znakomitości.
Ten, kto powstrzymuje się codziennie od jedzenia ryżu i je ryż jedynie na zakończenie każdego dwutygodniowego cyklu miesiąca księżycowego, w kolejnym życiu zdobywa liczne potomstwo, wiele krów i długie życie.
Ten, kto kontrolując swe zmysły i duszę, rezygnuje ze spożycia jednego z dwóch dziennych posiłków podczas piątego i szóstego dnia miesiąca księżycowego oraz podczas pełni, gdy rodzi się ponownie na ziemi, zostaje obdarzony zdolnością do wybaczania, pięknem i znajomością pism, góruje nad innymi członkami swej rodziny, zdobywa liczne potomstwo i unika biedy i obdarowuje żywnością ogromną liczbą braminów.
Ten, kto rezygnuje ze spożycia jednego z dwóch posiłków ósmego i czternastego dnia w okresie ciemniejącego księżyca, uwalnia się od chorób wszelkiego rodzaju i zdobywa wielką energię.
Ten, kto w miesiącu margasirsza (listopad/grudzień) powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków i z oddaniem i czcią dostarcza jedzenia wielu braminom, uwalnia się od wszystkich grzechów, zdobywa pomyślność i energię, i cieszy się bogactwem i obfitością żywności, zbierając ze swych pól bogaty plon.
Ten, kto w miesiącu pausza (grudzień/styczeń) powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków , zdobywa szczęśliwy los, miłe cechy i sławę.
Ten, kto w miesiącu magha (styczeń/luty) powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków, rodzi się ponownie w rodzinie o wysokim statusie i zdobywa pozycję znakomitości wśród krewnych.
Ten, kto w miesiącu bhagadaiwata (luty/marzec) powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków , staje się panem samego siebie i faworytem kobiet.
Ten, kto w miesiącu czajtra (marzec/kwiecień) powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków, rodzi się ponownie w rodzinie o wysokim statusie i zdobywa bogactwo w formie złota, klejnotów i pereł.
Ten, kto w miesiącu wajsiakha (kwiecień/maj)kontrolując zmysły, powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków, zdobywa pozycję znakomitości wśród swoich krewnych.
Ten, kto w miesiącu dżjaisztha (maj/czerwiec) powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków , zdobywa pozycję znakomitości i wielkie bogactwo.
Ten, kto w miesiącu aszadha (czerwiec/lipiec), koncentrując się na swych obowiązkach, powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków, zdobywa wielkie bogactwo, bogate plony i liczne potomstwo.
Ten, kto w miesiącu śrawana (lipiec/sierpień) powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków, zdobywa przywileje wykonywania rytów ofiarnych bez względu na to, gdzie rezyduje i pozycję znakomitości wśród krewnych, których wspiera.
Ten, kto w miesiącu proszthapada (sierpień/wrzesień) powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków, zdobywa wielkie bogactwo i trwający długo dostatek.
Ten, kto w miesiącu aświna (wrzesień/październik) powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków, zdobywa czystość ciała i duszy, jak i liczne potomstwo i obfitość zwierząt hodowlanych i pojazdów.
Ten, kto w miesiącu karttika (październik/listopad) powstrzymuje się codziennie od spożycia jednego z dwóch posiłków, zdobywa heroizm, liczne żony i wielką sławę.
Ten, kto ogranicza się do jednego posiłku dziennie przez cały rok, zdobywa zasługi równe tym, które przynosi ofiara atiratra i po śmierci zdobywa niebo, gdzie staje się przedmiotem czci. Po wyczerpaniu zasług powraca na ziemię, zdobywając pozycję znakomitości.
Ten, kto ogranicza się do jednego posiłku dziennie przez trzy lata i powstrzymuje się od kładzenia się do łoża z inną kobietą niż jego ślubna małżonka, jest widziany jako ktoś, kto wykonuje ulubioną ofiarę Indry wymagającą ogromnej ilości darów ze złota. Taki czlowiek, praktykując prawdomówność, czyniąc dary, czcząc braminów, pokonując złą wolę i gniew, wybaczając i kontrolując swe zmysły, realizuje najwyższy cel. Przez miliony lat żyje w niebie, mając za swe towarzyszki niebiańskie nimfy apsary i jeżdżąc po niebie rydwanem w kolorze białych chmur ciągnionym przez łabędzie’ ”.
Bhiszma kontynuował: „O Judhiszthira, człowiek, który z wlasnej woli, a nie z powodu choroby realizuje ślub postu, nabywa za każdym razem zasługi równe tym, które płyną z rytów ofiarnych. Odziany w moc zasług udaje się do nieba jadąc na rydwanie ciągnionym przez tysiąc łabędzi i gdzie przez setkę lat doświadcza wszelkiego rodzaju szczęścia igrając z setkami apsar o doskonałej urodzie budzony każdego ranka przez dźwięk dzwoneczków zdobiących ich kostki i złotych łańcuszków zdobiących ich biodra. Ten, kto pragnie nieba, nie chce powrotu siły, gdy słabnie, leczenia ran, gdy jest ranny, leków, gdy jest chory, uspakajania, gdy jest rozgniewany lub łagodzenia smutku wynikłego z nędzy. Opuszczając ten świat, gdzie doświadczał wszelkiego rodzaju niedoli, udaje się do nieba na ozdobionym złotem rydwanie, z ciałem udekorowanym wszelkiego rodzaju ozdobami i oczyszczony z grzechów przebywa tam w otoczeniu setek najpiękniejszych panien, ciesząc się wszelkiego rodzaju przyjemnościami i szczęściem. Zaiste, powstrzymując się od jedzenia i ziemskich przyjemności, opuszcza ciało i udaje się do nieba, które jest owocem jego umartwień, i tam wolny od grzechów zdobywa zdrowie, szczęście i spełnienie wszystkich pragnień. Mając rydwan w złotym kolorze o blasku porannego słońca ozdobiony proporcami, lampami, sznurami pereł i lapis lazuli, jeździ nim po niebie przy akompaniamencie dźwięków niebiańskich dzwoneczków i innych niebiańskich instrumentów, i przez wiele lat cieszy się wszelkiego rodzaju szczęściem.
Tak jak nie ma ksiąg przewyższających Wedy, bogactwa większego od prawości i osoby bardziej godnej czci niż matka, tak nie ma umartwień przewyższających posty. Tak jak na ziemi i w niebie nie ma niczego bardziej świętego od bramina, tak nie ma umartwień, które stałyby wyżej od postów. To dzięki postom bogowie zdobyli niebo jako miejsce zamieszkiwania, a riszi najwyższy duchowy sukces. Cjawana, Dżamadagni, Wasiszta, Gautama i Bhrigu, ci wielcy riszi zdolni do wybaczania, zdobyli niebo dzięki postom. Król Wiśwamitra ograniczając się do jednego posiłku dziennie przez tysiąc boskich latzdobył status bramina”.
2. O zastępowaniu rytów ofiarnych postami w celu zdobycia zasług
Judhiszthira rzekł: „O Bhiszma, wspomniałeś o tym, że dzięki postom zbiera się zasługi równe tym, jakie płyną z wykonania rytów ofiarnych. Poucz nas, proszę, jakie są rozporządzenia w tej sprawie. Ryty ofiarne są kosztowne i wymagają zgromadzenia dużej ilości kosztownych przedmiotów i ludzie biedni nie są zdolni do wykonania takich rytów. Zaiste, tylko królowie i książęta zdają się być zdolni do zebrania zasług płynących z ofiary. Ci, którzy nie posiadają bogactwa, są bezradni lub żyją w pojedynkę, są do tego niezdolni”.
Bhiszma rzekł: „O Judhiszthira, posłuchaj, co wielki riszi Angiras powiedział o owocach rozmaitych rocznych postów, które dorównują owocom zrodzonym z ofiary.
Ten, kto w przeciągu całego roku pości jeden dzień i spożywa tylko jeden posiłek co drugi dzień, kto wstaje każdego dnia z łoża, zanim wzejdzie słońce i kto leje do ognia ofiarne masło, zbiera zasługi agnisztomy. Taki człowiek zdobywa rydwan ciągniony przez żurawie i łabędzie, i zamieszkuje w regionie Indry, ciesząc się tam towarzystwem apsar.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwa dni i spożywa tylko jeden posiłek co trzeci dzień, kto wstaje z łoża, zanim wzejdzie słońce i każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, zbiera zasługi rytu atiratra. Po uwolnieniu z ciała duszy udaje się do regionu siedmiu niebiańskich mędrców, jadąc na rydwanie ciągnionym przez pawie, łabędzie i żurawie, gdzie przebywa w otoczeniu apsar o wielkiej piękności przez kwintyliony lat.
Ten, kto przez cały rok pości przez trzy dni i spożywa tylko jeden posiłek co czwarty dzień i kto każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, gromadzi wielkie zasługi ofiary wadżapeja. Po uwolnieniu z ciała duszy zamieszkuje w regionie Indry, gdzie przebywa kwintyliony lat i doświadcza wszelkiego rodzaju szczęścia będąc świadkiem zabaw króla bogów i jeździ tam rydwanem, który uświetnia obecność niebiańskich dziewcząt o wielkiej urodzie, córek Indry.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez cztery kolejne dni i spożywa tylko jeden posiłek co piąty dzień i kto leje każdego dnia do ognia ofiarne masło, uwolnił się od zachłanności, jest prawdomówny, czci braminów, unika ranienia jakiejkolwiek żywej istoty, jak i złej woli i grzechu, nabywa zasługi ofiary wadżapeja i zamieszkuje we wspaniałym pałacu w czysto białym kolorze, gdzie żyje w wielkiej szczęśliwości przez kwintyliony lat i jeździ po niebie rydwanem zrobionym ze złota, ciągnionym przez łabędzie o blasku wielu słońc.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez pięć kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co szósty dzień, kto leje każdego dnia do ognia ofiarne masło, wykonuje trzy razy dziennie ablucje, recytuje modlitwę i czci tych, którzy na to zasługują, prowadzi życie brahmacarina, oczyszcza swe działania ze złej woli, zbiera zasługi ofiary gomedha. Otrzymuje wspaniały rydwan o blasku ognia ozdobiony złotem, ciągniony przez łabędzie i pawie, a za łoże służą mu kolana pięknych apsar, które budzą go o poranku melodyjnym dzwonieniem swych ozdób. Czczony przez wszystkich zamieszkuje w regionie Brahmy, gdzie przebywa prawie całą wieczność.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez sześć kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co siódmy dzień, kto każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, ogranicza przez jakiś czas mowę, realizuje ślub brahmacarji, powstrzymuje się od zdobienia ciała kwiatami i olejkami oraz jedzenia miodu i mięsa, zdobywa regiony Marutusów i Indry, którymi cieszy się przez bardzo długi okres czasu. Jest tam czczony przez niebiańskie nimfy i każde życzenie, które powstaje w jego umyśle, natychmiast realizuje się. Zasługi, które gromadzi, są równe zasługom płynącym z ofiary, podczas której czyni się dary ogromnej ilości złota.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez siedem kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co ósmy dzień, kto leje każdego dnia do ognia ofiarne masło i oddaje cześć bogom, nabywa zasługi ofiar paundarika i gawamaja. Po uwolnieniu z ciała swej duszy wędruje po niebie rydwanem w kolorze lotosów ciągnionym przez łabędzie i żurawie, i przez całe pięćdziesiąt tysięcy lat cieszy się szczęściem w niebie przebywając tam w towarzystwie licznych niebiańskich nimf w kwiecie młodości o wielkiej urodzie i złotej i ciemnej skórze.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez osiem kolejnych dni, spożywając tylko jeden posiłek co dziewiąty dzień i kto każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, zdobywa zasługi tysiąca Ofiar Konia. Po uwolnieniu z ciała swej duszy podróżuje po niebie w rydwanie pięknym jak kwiat lotosu o blasku rozpalonego ognia lub słońca w zenicie, mając za towarzyszki córki Rudry z szyjami ozdobionymi niebiańskimi girlandami. Zdobywszy region Rudry, przebywa tam przez niezliczenie długi okres czasu.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dziewięć kolejnych dni, spożywa tylko jeden posiłek co dziesiąty dzień, i kto każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, zdobywa zasługi tysiąca Ofiar Konia i towarzystwo córek Brahmy o urodzie zdolnej do oczarowania serc wszystkiego, co żyje. Obecność tych pięknych dziewcząt o cerze w kolorze białego lub błękitnego lotosu daje mu nieustanną radość. Jego rydwan przypomina swym wyglądem gęstą chmurę zwaną awarta (topiel, wir) lub fale oceanu i porusza się po niebie, zataczając koła i wypełniając przestrzeń brzękiem uderzających o siebie w ruchu sznurów pereł i klejnotów oraz melodyjnym dźwiękiem konch. Zdobią go kolumny zrobione z kryształów i diamentów oraz ołtarz zbudowany z tych samych minerałów. Tym rydwanem, ciągnionym przez żurawie i łabędzie, podróżuje po niebie, doświadczając niebiańskiego szczęścia przez miliony lat.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dziesięć kolejnych dni i spożywa tylko jedną porcję ghee co jedenasty dzień, kto każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, nigdy nie kłamie nawet w interesie ojca i matki i nie pożąda w słowie, myśli czy uczynku towarzystwa cudzych żon, zbiera zasługi tysiąca Ofiar Konia. Sam Brahma pojawi się przed nim na swym rydwanie w otoczeniu niebiańskich nimf o wielkiej urodzie i skórze o blasku czystego złota, aby go zabrać do nieba. Taka osoba mająca splendor ognia zdoła też ujrzeć Mahadewę (Śiwę) o wielkiej mocy jadącego na swym rydwanie. Żyjąc w niebiańskim pałacu przez niezliczoną liczbę lat i ciesząc się wszelkiego rodzaju szczęścia, przez cały ten czas doświadcza również radości schylania głowy przed Rudrą, czczonym przez bogów i danawów, widząc go każdego dnia.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez jedenaście kolejnych dni i spożywa tylko jedną porcję ghee co dwunasty dzień, zdobywa zasługi wszystkich rytów ofiarnych. Jego rydwan ma blask dwunastu słońc. Zamieszkuje w pałacu znajdującym się w regionie Brahmy, który zdobią duże kopuły, klejnoty, sznury pereł i korali o wielkiej wartości, jak i sznury łabędzi, pawi, węży i ptaków czakrawaka angażujących się w swe melodyjne śpiewy. Zawsze jest tam obecnych wiele kobiet i mężczyzn gotowych, aby mu służyć.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwanaście kolejnych dni i spożywa tylko niewielką porcję ghee co trzynasty dzień, zdobywa zasługi bożej ofiary. Jadąc na rydwanie w kolorze świeżo zakwitającego lotosu, ozdobionym złotem, wielką ilością klejnotów i drogich kamieni udaje się do regionu Marutusów, który zamieszkują tysiące niebiańskich dziewcząt zdobiących swe ciała różnorodnością niebiańskich ozdób i rozsiewających wokół zapachy słodkich perfum. Przebywając w tym regionie niezliczoną liczbę lat, doświadcza wszystkich możliwych rodzajów niebiańskiego szczęścia i cieszy wzrok widokiem niebiańskich dziewcząt o wielkiej urodzie ukojony dźwiękami niebiańskiej muzyki i melodyjnymi głosami gandharwów.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez trzynaście kolejnych dni i spożywa tylko niewielką porcję ghee co czternasty dzień, gromadzi zasługi ofiary mahamedha , która wymaga złożenia w ofierze człowieka. Przez tyle lat, ile jest ziarenek piasku na brzegach Gangesu, zamieszkuje we wspaniałym pałacu, mając na usługi niebiańskie nimfy o niezwykłej piękności błyszczące złotem i klejnotami, które czekają na niego w swych powozach, aby mu towarzyszyć w jego podróży po niebie. Trudno zgadnąć ich wiek, bo przez całą wieczność zachowują młody wygląd. Co rana budzą go słodkie dźwięki dzwoneczków, które zdobią ich kostki, jak i niebiańskich muzycznych instrumentów oraz melodyjnych głosów łabędzi.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez czternaście kolejnych dni, kontroluje swe zmysły i spożywa tylko jeden posiłek co piętnasty dzień i kto każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, nabywa zasługi tysiąca królewskich ofiar radżasuja. Jego rydwan o niebiańskich atrybutach i blasku błyskawicy, z jedną kolumną, czterema łukowatymi sklepieniami i siedmioma ołtarzami o niezwykle pomyślnym charakterze jest ciągniony przez łabędzie i pawie, ozdobiony tysiącem proporców brzmiących na wietrze jak muzyka, girlandami z pereł i najczystszego złota i obecnością tłumu niebiańskich dziewcząt ubranych w klejnoty. Taki człowiek przebywa w niebie przez tysiące jug i ma na swe usługi słonie i nosorożce.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez piętnaście kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co szesnasty dzień, nabywa zasługi ofiary wyciskania somy i cieszy się niebiańskim szczęściem przez bardzo długi okres czasu mając za swe towarzyszki córki Somy (księżyca) Mając ciało pachnące olejkami i perfumami równie słodkimi, jak te, które należą do Somy, nabywa mocy natychmiastowego przenoszenia się tam, gdzie tylko zechce.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez szesnaście kolejnych dni i spożywa tylko jedną porcję ghee co siedemnasty dzień i kto leje codziennie do ognia ofiarne masło, po uwolnieniu z ciała duszy udaje się do regionów Waruny, Indry, Rudry i Marutusów, Śukry i Brahmy, gdzie jest witany przez niebiańskie panny. Udaje mu się zobaczyć niebiańskiego mędrca o imieniu Bhurbhuwa, który zdobył Wyzwolenie, i uchwycić myślą cały wszechświat. W jego wędrówkach towarzyszą mu córki Boga bogów, zadowalając go swym widokiem. Te niebiańskie panny o doskonałych manierach zdobiące swe ciała klejnotami potrafią przybierać trzydzieści dwie różne formy. Dopóki słońce i księżyc poruszają się po niebie, dopóty ten człowiek wiedzy przebywa w tych regionach wiecznej szczęśliwości, żywiąc się napojem bogów.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez siedemnaście kolejnych dni i spożywa tylko jedną porcję ghee co osiemnasty dzień, staje się zdolny do uchwycenia myślą i zrozumienia siedmiu regionów tworzących wszechświat. Zamieszkuje w tych regionach wielkiej szczęśliwości przez tysiąc kalp, żywiąc się napojem bogów. Jeździ po wszechświecie wspaniałym rydwanem ciągnionym przez lwy i tygrysy, którego pędzące koła wydają dźwięk podobny do grzmotu i za którym z głośnym i przyjemnym dla ucha turkotem podążają liczne pojazdy z niebiańskimi pannami błyszczącymi klejnotami i urodą.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez osiemnaście kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co dziewiętnasty dzień, staje się zdolny do uchwycenia myślą i zrozumienia siedmiu regionów tworzących wszechświat. Otrzymuje piękną niebiańską formę i rydwan o blasku słońca, którym udaje się do regionów zamieszkiwanych przez różne plemiona apsar, gdzie wiecznie słychać dźwięki melodyjnych głosów niebiańskich muzyków gandharwów. W swej pięknej niebiańskiej formie, z sercem wolnym od niepokoju, ozdobiony niebiańskimi girlandami przebywa tam w wielkim szczęściu przez miliardy lat.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dziewiętnaście kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co dwudziesty dzień, jest prawdomówny, prowadzi życie brahmacarina, nie je mięsa i jest oddany dobru wszystkich żywych istot, udaje się do rozległych regionów należących do Aditjów, a gdy podróżuje po niebie swym wspaniałym rydwanem, podążają za nim liczne powozy apsar i gandharwów udekorowanych girlandami i słodko pachnącymi maściami.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwadzieścia kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co dwadzieścia jeden dni i kto każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, zdobywa regiony Śukry, Indry, Aświnów oraz Marutusów i zamieszkuje tam, doświadczając nieprzerwanego szczęścia. Zdobywszy wielką moc i nie znając smutku, podróżuje po niebie swym wspaniałym rydwanem jak równy bogom.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwadzieścia jeden kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co dwudziesty drugi dzień, kto każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, unika ranienia jakiejkolwiek żywej istoty, jest prawdomówny i wolny od złej woli, zdobywa formę o blasku słońca i udaje się do regionu należącego do bogów Wasu. Zdobywa moc udawania się siłą swej woli gdzie zechce, pije napój bogów i cieszy się towarzystwem niebiańskich dziewcząt. Odziany w niebiańskie ozdoby podróżuje po niebie w najwspanialszych rydwanach.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwadzieścia dwa kolejne dni i spożywa tylko jeden posiłek co dwudziesty trzeci dzień, kontrolując zmysły, zdobywa regiony wiatru, Śukry i Rudry. Zdolny do poruszania się siłą woli gdzie tylko zapragnie, jest czczony przez różne plemiona apsar. Z ciałem udekorowanym niebiańskimi ornamentami spędza niezliczoną ilość lat w stanie wielkiej szczęśliwości, ciesząc się towarzystwem niebiańskich dziewcząt i innych niebian, i jeżdżąc po niebie wspaniałymi rydwanami.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwadzieścia trzy kolejne dni i spożywa tylko niewielką porcję ghee co dwudziesty czwarty dzień i kto każdego dnia leje do ognia oczyszczone masło, po uwolnieniu z ciała duszy udaje się do regionu Aditjów, gdzie przebywa w wielkiej szczęśliwości niezliczoną ilość lat. Natarty perfumami i słodko pachnącymi maściami, ubrany w niebiańskie szaty i girlandy podróżuje po niebie złotym rydwanem ciągnionym przez łabędzie, ciesząc się towarzystwem milionów niebiańskich dziewcząt.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwadzieścia cztery kolejne dni i spożywa tylko jeden posiłek co dwudziesty piąty dzień, cieszy się szczęściem niebiańskich regionów przez tysiąc kalp, żywiąc się napojem bogów i jeżdżąc po niebie wspaniałym rydwanem wypełnionym wszelkimi przedmiotami będącymi źródłem przyjemności, za którym posuwa się sznur złotych pojazdów ciągnionych przez lwy i tygrysy, wiozących niebiańskie nimfy apsary. Stukot ich kół jest jak pomruk burzowych chmur.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwadzieścia pięć kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co dwudziesty szósty dzień, każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, kontroluje swe zmysły i uwalnia się od przywiązania do ziemskich przedmiotów, udaje się do regionów siedmiu Marutusów i bogów Wasu, i jest tam czczony przez apsary. Wypełniony niebiańską energią cieszy się szczęściem tych niebiańskich regionów przez dwa tysiące jug, a gdy podróżuje po niebie, za jego rydwanem ciągnie sznur pojazdów zrobionych z doskonałego kryształu, ozdobionych klejnotami, które należą do tłumu apsar i gandharwów oddających mu cześć.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwadzieścia sześć kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co dwudziesty siódmy dzień i kto każdego dnia leje do ognia ofiarne masło, gromadzi wielkie zasługi i udaje się do nieba, gdzie jest czczony przez bogów. Żywi się napojem bogów i wolny od pragnienia cieszy się wszelkiego rodzaju niebiańskim szczęściem. Odziany w wielką energię podróżuje po niebie swym wspaniałym rydwanem w towarzystwie niebiańskich dziewcząt o doskonałych manierach. Z duszą oczyszczoną z grzechów żyje na sposób niebiańskich riszich i królewskich mędrców przez trzy tysiące kalp i jug.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwadzieścia siedem kolejnych dni, kontrolując swe zmysły i duszę, i spożywa tylko jeden posiłek co dwudziesty ósmy dzień, zdobywa wielkie zasługi równe zasługom zbieranym przez niebiańskich riszich. Zdobywszy ogromną energię i mając dostęp do wszystkich przedmiotów sprawiających przyjemność, płonie blaskiem słońca znajdującego się w zenicie. Zamieszkuje w niebie przez miliony kalp, ciesząc się towarzystwem niebiańskich dziewcząt o pełnych piersiach i okrągłych biodrach odzianych w niebiańskie ozdoby, które podążają za nim, gdy podróżuje po niebie swym wspaniałym rydwanem o blasku słońca.
Ten, kto przez okres całego roku pości przez dwadzieścia osiem kolejnych dni i spożywa tylko jeden posiłek co dwudziesty dziewiąty dzień i zawsze mówi prawdę, zdobywa pomyślne regiony należące do bogów Wasu, Marutusów, Sadhjów, Aświnów oraz samego Brahmy, które są czczone przez niebiańskich riszich i królewskich mędrców, gdzie utrzymuje się przy życiu, pijąc nektar bogów. Odziany w niebiańską formę przyjemną dla każdego oka, o energii i splendorze płonącego ognia, błyszczy na niebie energią i pomyślnością jak słońce o tysiącu promieni. Odziany w niebiańskie szaty i girlandy, pomazany niebiańskimi olejkami i perfumami i oddany jodze, spędza czas w stanie ogromnej szczęśliwości, której nie przyćmiewa nawet cień smutku. Jego rydwan jest zrobiony z czystego złota i ma blask słońca i księżyca. Gdy jedzie nim po niebie, błyszcząc swą energią, jest obsługiwany przez niebiańskie nimfy, które świecą własnym światłem. W ten sposób te córki Rudrów i niebiańskich riszich o słodkich głosach, zdolne do przybierania różnych przyjemnych dla oka form, oddają mu cześć. Jego rydwan subtelnością materiału, który go tworzy, przypomina firmament. Podążające za nim pojazdy wyglądają jak księżyc, a te, które jadą przed nim, przpominają chmury. Pojazdy po jego prawej stronie są czerwone, te poniżej niebieskie, a te powyżej są różnobarwne. Obdarzony mądrością i wielbiony przez tych, którzy mu usługują, przebywa w regionie Brahmy tyle lat, ile kropli deszczu opada w ciągu tysiąca lat na ten region, który nosi nazwę Dżamwudwipa (Sudarśana). Zaiste, mając promienistość bogów, przebywa w regionie niezmąconej szczęśliwości przez tyle lat, ile kropli deszczu opada na ziemię w porze deszczowej.
Ten, kto przez cały rok praktykuje post trwający cały miesiąc, pijąc jedynie trochę wody po upływie każdego miesiąca, nabywa zasługi ofiary wiśwadżit. Taki człowiek zamieszkuje w niebie przez siedemdziesiąt tysięcy lat, gdzie doświadcza wszelkiego rodzaju szczęścia i jeździ po niebie rydwanem ciągnionym przez lwy i tygrysy. Pisma nie uświęcają postów, które rozciągają się na okres dłuższy od jednego miesiąca. Takie same są rozporządzenia dotyczące postów ogłoszone przez znających wszystkie obowiązki mędrców.
Ten, kto pości cały miesiąc i spożywa tylko jeden posiłek pierwszego dnia kolejnego miesiąca i czyni tak przez okres dziesięciu lat, zdobywa status wielkiego mędrca i udaje się do nieba w niezmienionej formie, aby cieszyć się owocami swoich działań w swej własnej formie. Zaiste, ten wysoki status wielkiego mędrca zdobywa się poprzez ograniczenie mowy, praktykowanie samodyscypliny, opanowanie gniewu, seksualnego pożądania i łakomstwa, lanie do ognia oczyszczonego masła i oddawanie czci zmierzchowi i brzaskowi. Człowiek, który pości w opisany sposób i praktykuje te i podobne przysięgi, oczyszcza się i staje się nieskazitelny jak eter i promienisty jak słońce. Udaje się do nieba w swej cielesnej formie i cieszy się niebiańskim szczęściem jak bóg”.
Bhiszma zakończył swe nauki, mówiąc: „O Judhiszthira, w odpowiedzi na twoje pytanie o to, jak ludzie biedni mogą zbierać zasługi zdobywane dzięki rytom ofiarnym, przedstawiłem tobie rozporządzenia dotyczące postów. Duszą ofiar są albo rzeczywiste obrzędy ustanowione w pismach, albo posty różnego rodzaju. Jeśli chodzi o zasługi, jakie przynoszą, to posty i ryty ofiarne są równoważne. Stąd też biedak, który nie ma wystarczających środków na przeprowadzenie rytu, może zdobyć owoce ofiary praktykując odpowiednie posty. Zaiste, realizowanie ślubu postu nie wymaga bogactwa i z jego pomocą nawet oddający cześć bogom i braminom biedak zdoła zrealizować najwyższy cel. Nie żyw nigdy żadnych wątpliwości w stosunku do tych ludzi, którzy czynią przysięgi, są rozważni, czyści, o wielkich duszach, wolni od pychy i kłótliwości, zdobyli głębokie zrozumienie i dążą do swego celu z uporem i wytrwałością nie zbaczając z wybranej ścieżki”.
3. O oczyszczającej mocy tych, którzy zdobyli mądrość
Judhiszthira rzekł: „O Bhiszma, opowiedziałeś nam o postach, które, gdy są wykonane zgodnie z rozporządzeniami, przynoszą zasługi rytów ofiarnych. Zaiste, posty stanowią najwyższą formę religijnych umartwień! Wytłumacz nam teraz, jak najlepiej oczyścić się z grzechów, jakich użyć środków? Słyszeliśmy już niejednokrotnie o oczyszczającej mocy kąpieli w świętych brodach (tirtha) znajdujących się na powierzchni ziemi. Wytłumacz nam teraz, który ze świętych brodów ma najwyższą moc. Poucz nas, kąpiel w którym z tych brodów jest najbardziej oczyszczająca i przynosi największe zasługi?”
Bhiszma rzekł: „O Judhiszthira, kąpiel we wszystkich świętych miejscach znajdujących się na ziemi przynosi zasługi. Posłuchaj jednak moich nauk o tym, jaką tirthą, jakim czyścicielem, jest sam człowiek, który zdobył mądrość. Taki człowiek poprzez uparte trwanie przy wiecznej Prawdzie bierze kąpiel w świętym miejscu zwanym Manasa (dusza), które jest bezkresne w swej głębi, nieskazitelne, czyste, gdzie wodami jest Prawda, a jeziorami rozumienie. Owocem takiej kąpieli jest pozbycie się zachłanności, prawdomówność, szczerość, łagodność, współczucie, nieranienie żadnej żywej istoty i spokój umysłu. Ludzie, którzy uwolnili się od przywiązania do ziemskich przedmiotów i od pychy, przekroczyli wszystkie pary przeciwieństw, jak przyjemność i ból, chwalenie i obwinianie, gorąco i zimno, nie mają żon, dzieci, domów czy ogrodów, czyli tacy, którzy są doskonale czyści i utrzymują się przy życiuą z jałmużny, są uważani za takie swięte brody. Ten, kto widzi wszystkie ziemskie przedmioty prawdziwie i jest wolny od idei ‘to jest moje’, jest najpotężniejszą tirthą (świętym brodem oczyszczającym z grzechów). Ten, kto szuka oznak czyjejś czystości, powinien zawsze zwracać uwagę na wymienione przeze mnie atrybuty; tam gdzie są obecne, tam jest obecna czystość, a tam, gdzie ich nie ma, tam nie ma czystości. Ci, z których duszy zostały zmyte trzy atrybuty natury materialnej Prakriti, sattwa (jasność-dobro), radżas (namiętność) i tamas (ciemność), którzy bez względu na to, jak bardzo wydają się zewnętrznie czyści lub nieczyści, dążą do najwyższych celów, jakie sobie postawili, wyrzekli się wszystkiego, zdobyli wszechwiedzę i kosmiczną wizję, są widziani jako tirthy i mają moc oczyszczania z grzechów.
Człowiek, który zaledwie zanurzył swe kończyny w wodzie, nie jest uważany za czystego. Prawdziwie czysty jest ten, kto oczyścił się samodyscypliną. O takim człowieku mówi się, że jest zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie czysty. Najwyższą czystość zdobywają ci, którzy nigdy nie martwią się o przeszłość i nie czują przywiązania do nabytków teraźniejszości, ci, którzy są wolni od pragnienia. Wiedza, podobnie jak uwolnienie się od pragnień i spokój umysłu, daje ciału szczególny rodzaj czystości, a czystość postępowania daje z kolei czystość umysłu. Czystość osiągana przez ablucje w znajdujących się na ziemi świętych brodach jest uważana za pośledniejszą. Zaiste, czystość powstająca z wiedzy jest stawiana najwyżej. Te ablucje, które wykonuje się z płonącym umysłem w tirthi Manasa (duszy), zanurzając się w wodach wiedzy Brahmana, są prawdziwymi ablucjami tych osób, które znają Prawdę. Prawdziwie czysty jest więc ten człowiek, który zdobył czystość postępowania, jest zawsze oddany utrzymywaniu właściwej postawy w stosunku do wszystkich i ma wszystkie wspomniane atrybuty będące oznakami czystości. Stąd o tych, których wymieniłem mówi się, że są prawdziwymi tirthami ukrytymi w ciele”.
Bhiszma zakończył swe nauki, mówiąc: „O Judhiszthira, opowiedziałem tobie tirthach ukrytych w ciele. Niejednokrotnie nauczałem cię również tirthach znajdujących się na powierzchni ziemi. Tak jak o opisanych przeze mnie atrybutach obecnych w ciele mówi się, że są święte, tak też o pewnych miejscach znajdujących się na ziemi, szczególnie wodach, mówi się, że są święte. Recytowanie ich nazw, wykonywanie w nich ablucji, jak i rytów ku czci Ojców oczyszcza z grzechów, a ci, którzy oczyścili się z grzechów, zdobywają po śmierci niebo. Poszczególne miejsca na ziemi stają się święte dzięki powiązaniu z jakimiś wysoce prawymi osobami, czy też dzięki szczególnemu wpływowi samej ziemi, gdzie znajdują się te miejsca. Tirthy umysłu są odrębne i odmienne od tych, które znajdują się na ziemi. Ten, kto kąpie się w obu, osiąga bez zwłoki najwyższy sukces. Tak jak sama siła bez wysiłku, lub wysiłek bez siły nie potrafią w pojedynkę dokonać tego, co potrafią uczynić razem, podobnie ten, kto oczyścił się zarówno w tirthach ciała, jak i w tych, które znajdują się na ziemi, staje się prawdziwie czysty i po uwolnieniu duszy z ciała osiąga najwyższy sukces. Czystość pochodząca równocześnie z tych dwóch źródeł jest najlepsza”.
4. O tym, jak Samorodny wychwalał w swej pieśni post przynoszący najwyższe szczęście
Bhiszma rzekł: „O Judhiszthira, opowiedziałem tobie o owocach postów i o owocach, jakie przynosi kąpiel w tirthach ukrytych w ciele i na powierzchni ziemi. Posłuchaj teraz pieśni, w której Samorodny wychwalał ongiś posty przynoszące najwyższe szczęście.
Samorodny ongiś nucił: ‘Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca margasirsza (listopad/grudzień) przez całą noc i dzień, czcząc Krysznę pod imieniem Keszawy zdobywa zasługi Ofiary Konia i oczyszcza się z wszystkich grzechów.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca pausza (grudzień/ styczeń), czcząc przez cały dzień i noc Krysznę pod imieniem Narajana, zdobywa zasługi ofiary wadżapeja i realizuje najwyższy cel.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca magha (styczeń/luty), czcząc przez cały dzień i noc Krysznę pod imieniem Madhawa. zdobywa zasługi ofiary radżasuja i uwalnia swych zmarłych przodków i potomków od wszelkiego rodzaju niedoli w kolejnym świecie.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca phalguna (luty/ marzec), czcząc przez cały dzień i noc Krysznę pod imieniem Gowinda, zdobywa zasługi ofiary atiratra i zdobywa region Somy.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca czajtra (marzec/ kwiecień), czcząc przez cały dzień i noc Krysznę pod imieniem Wisznu, zdobywa zasługi ofiary pundarika i udaje się do regionu bogów.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca wajsiakha (kwiecień/maj), czcząc przez cały dzień i noc Krysznę pod imieniem zabójcy demona Madhu, zbiera zasługi ofiary agnisztoma i udaje się do regionu Somy.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca dżjaisztha (maj/ czerwiec), czcząc Krysznę pod imieniem tego, który przemierzył wszechświat trzema krokami, zdobywa zasługi ofiary gomedha i po uwolnieniu z ciała duszy spędza czas w wielkiej szczęśliwości w towarzystwie apsar.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca aszadha (czerwiec/ lipiec), czcząc Krysznę w formie karła, który wprowadził w błąd króla asurów Wali, zdobywa zasługi rytu ofiarnego naramedha wymagającego ludzkiej ofiary i po uwolnieniu z ciała duszy spędza czas w wielkiej szczęśliwości w towarzystwie apsar.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca śrawana (lipiec/ sierpień), czcząc dzień i noc Krysznę pod imieniem Śridhara, zdobywa zasługi ofiary pańcajadżna i zamieszkując w niebie, zdobywa wspaniały rydwan.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca bhadrapada (sierpień/wrzesień), czcząc przez dzień i całą noc Krysznę pod imieniem Hriszikesa, zdobywa zasługi ofiary sautramani i oczyszcza się z grzechów.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca aświna (wrzesień/ październik), czcząc Krysznę pod imieniem Padmanabha, zdobywa zasługi ofiary, podczas której tysiąc krów zostaje danych w darze.
Ten, kto pości dwunastego dnia miesiąca karttika (październik/ listopad), czcząc Krysznę pod imieniem Damodara, zdobywa zasługi wszystkich ofiar łącznie.
Ten, kto pości dwunastego dnia każdego miesiąca przez cały rok, czcząc Krysznę przez pod imieniem Pundarikaksza, nabywa mocy pamiętania wydarzeń z przeszłych narodzin i zdobywa ogromne bogactwo i złoto.
Ten, kto pości w ten sposób przez cały rok, czcząc każdego dnia Krysznę pod imieniem Upendra i po zrealizowaniu tej przysięgi nakarmi braminów lub obdaruje ich darem w formie ghee, zdobywa z nim identyczność. Słynny Wisznu, który jest Pradawnym Byciem, powiedział kiedyś, że post tego rodzaju przynosi zasługi większe niż jakikolwiek inny rodzaj postu’ ”.
5. O zdobywaniu pełni pomyślnych atrybutów dzięki postowi czandrawrata
Judhiszthira rzekł: „O Bhiszma, opowiedziałeś nam o niebiańskim szczęściu zdobywanym po śmierci przez tych, którzy praktykują posty zgodnie z rozporządzeniami. Poucz nas teraz, proszę, dzięki jakiemu postowi człowiek rodzi się na ziemi odziany we wszystkie pomyślne atrybuty, takie jak piękna forma i budzące sympatię skłonności?”
Bhiszma rzekł: „O Judhiszthira, aby uzyskać to, o co pytasz, należy czcić księżyc ślubowaniem postu czandrawrata. Posłuchaj o tym, kiedy należy uczynić odpowiednią przysięgę i rozpocząć taki post. Zostało stwierdzone, że taki post należy rozpocząć w miesiącu margasirsza (listopad/grudzień), księżyc jest w koniunkcji z asteryzmem zwanym Mula, jego dwie stopy łączą z tym asteryzmem, gdy Rohini znajduje się na jego łydce, jego staw kolanowy jest w konstelacji Aświni, a jego uda są w dwóch Aszadach, Phalguni tworzy jego odbyt, Karttika jego talię, jego pępek jest w Bhadrapada, region jego oczu jest w Rewati, jego plecy są na Dhaniszthach, Anuradha tworzy jego brzuch, jego ramiona sięgają Wisakhów, jego dwie dłonie wskazują na Hastę, Punarwasu tworzy jego palce, Aślesza jego paznokcie, Dżjesztha jego kark, Srawana wskazuje na jego uszy, Puszja tworzy jego usta, Swati jego zęby i usta, Satabhisza jego uśmiech, Magha jego nos, Mrigasiry są w jego oczach, Czitra jest na jego czole, jego głowa jest w Bharani, a Ardra tworzy jego włosy. Na zakończenie ślubu czandrawrata należy dać braminom znającym Wedy dar w formie ghee. Owocem tej przysięgi jest zdobycie upartego dążenia do szukania wiedzy. Zaiste, w rezultacie tej przysięgi osoba zdobywa pełnię, pomyślnych atrybutów, którą można porównać jedynie z pełnią księżyca”.
