Mahabharata
Opowiada: Barbara Mikołajewska
Wydanie I internetowe (poprawione)
The Lintons’ Video Press
Copyright © 2006 by B. Mikolajewska
Synopsis
Mahabharata, księga II: Sabha Parva
Druga księga Mahabharaty, Sabha Parva, opisuje, jak Najwyższy Bóg Wisznu próbuje w sposób pokojowy zrealizować swój cel, dla którego narodził się na ziemi w formie Kryszny, czyli pokonać rodzące się na ziemi i rosnące w siłę demony, przynoszące ze sobą Nieprawość (adharma) i ponownie ustanowić w świecie autorytet Prawa (dharma). Autorytet Prawa jest reprezentowany przez najstarszego z braci Pandawów, Judhiszthirę, syna boga Prawa, Dharmy. Zdobycie królewskiej władzy nad światem przez Judhiszthirę, zwanego Królem Prawa (Król Dharma), oznacza powrót na ziemię rządów Prawa, gwarantujący ziemski porządek i równowagę we wszechświecie.
Jak to zostało przedstawione w księdze pierwszej (Adi Parva), Pandawowie dzięki pomocy Kryszny i małżeństwu z córką króla Drupady, Draupadi, powracają do swej tożsamości i otrzymują we władanie część królestwa Bharatów, na której budują królestwo Króla Prawa, miasto-fortecę, Indraprasthę. Kryszna, realizując swój plan, chce rozszerzyć wpływ Króla Prawa na całą ziemię i namawia go do podjęcia starań o zdobycie pozycji imperatora i przeprowadzenie ofiary koronacyjnej (radżasuja), której szczęśliwe zakończenie przyniosłoby mu królewskie namaszczenie i poparcie braminów, stając się podstawą jego władzy nad całą ziemią.
Król Prawa jednak waha się z podjęciem tych starań, gdyż wie, że trudno doprowadzić ten królewski rytuał do szczęśliwego końca. Wie również, że jeżeli ryt ten zostanie w sposób nieoczekiwany przerwany lub niedokończony, zamiast umocnienia jego władzy nad całym światem przyniesie wielką, wyniszczającą cały wszechświat, apokaliptyczną wojnę. W końcu ulega jednak namowom i podejmuje odpowiednie przygotowania, mające mu zapewnić szczęśliwe zakończenie rytuału. Wysyła swych braci w cztery strony świata, aby zmusili różnych królów do posłuszeństwa mu i do złożenia mu danin, które zostaną użyte podczas rytuału jako dary dla braminów. Kryszna namawia ponadto Pandawów do zabicia króla Dżarasamdhy, który jest rywalem Króla Prawa o pozycję władcy ziemi i którego zwycięstwo wzmocniłoby na świecie Nieprawość (adharmę). Zabicie króla Dżarasamdhy wymaga jednak użycia zaproponowanego przez Krysznę podstępu, czyli zabicia go podczas rytuału ofiarnego, gdyż jest on nie do pokonania w uczciwej walce, będąc faktycznie złożony przez demonkę Dżarę z dwóch połówek, które narodziły się z dwóch żon bliźniaczek króla Brihadrathy.
Gdy w końcu wszystkie przygotowania do ofiary koronacyjnej zostają poczynione, Król Prawa dedykuje tę ofiarę Krysznie, gdyż wie, że to właśnie Krysznę czci się przy pomocy tego rytuału, powtarzając w nim to, co Kryszna uczynił na samym początku wszechświata. Dedykacja ta nie podoba się jednak Sziśupali, który zaburza rytuał, atakując Krysznę i kwestionując jego prawa do najwyższych honorów . Podczas kłótni zostaje przez Krysznę zabity, co zresztą od dawna było jego przeznaczeniem.
Choć zabójstwo Sziśupali zdaje się nie przerywać rytuału, który kończy się udzieleniem Judhiszthirze królewskiego namaszczenia, to jednak rytuał ten ze względu na swe konsekwencje jest nieudany. Niektórzy wojownicy, wśród których jest Durjodhana, są oburzeni zabójstwem Sziśupali i przygotowują się do wojny z Kryszną. Poza tym Durjodhana cierpi męki zazdrości, widząc bogactwo, które zgromadził Król Prawa i jego bracia, przygotowując rytuał koronacyjny. Czuje się ponadto głęboko upokorzony, gdyż przebywając w Gmachu Zgromadzeń, który dla Króla Prawa zbudował uratowany z pożaru w Lesie Khandawa demon Maja, zachowuje się jak prowincjusz. Z umysłem opanowanym przez zawiść ulega podszeptom swego wuja Śakuniego, wytrawnego gracza w kości, aby odebrać Pandawom ich pozycję i majątek, proponując im pozornie towarzyską grę w kości, w której Śakuni będzie grał w imieniu Durjodhany. Ojciec Durjodhany, niewidomy król Dhritarasztra i starszyzna Bharatów odradzają Durjodhanie używania tego podstępu ze względu na naturę tej gry, która skłóca ze sobą braci i rozpoczyna niekończący się łańcuch wendety, który w końcu doprowadza do całkowitego upadku autorytetu Prawa i zniszczenia całego wszechświata. Jednak król Dhritarasztra, mając słabość do swego syna, zgadza się na zaproszenie Pandawów do gry, licząc na to, że jego obecność i obecność starszyzny zdoła zatrzyma;ć niszczący łańcuch wendety, zanim posunie się za daleko.
Zaproszony do gry w kości Król Prawa zna jej wynik, gdyż sam jest słabym graczem i wie, że jest to pułapka. Wie, że czeka go przegrana. Jest jednak Królem Prawa i nie potrafi zejść ze ścieżki Prawa. Jako wojownik musi stawić czoła wyzwaniu przeciwnika i jest zobowiązany do posłuszeństwa starszyźnie swego rodu, a szczególnie rozkazowi króla Dhritarasztry, aby stanąć do gry. Wraz ze swymi braćmi udaje się do Hastinapury, choć wie, że rezultatem tej gry będzie jego upadek, który oznacza również upadek autorytetu Prawa, a bez autorytetu i ochrony Prawa w królestwie rządzonym przez króla Dhritarasztrę, zatryumfuje żądza i przemoc.
Opowieść 15 opisuje najbardziej brzemienny w skutki i przerażający moment w dotychczasowym przebiegu konfliktu Kaurawów z Pandawami. Jest to punkt zwrotny, ku któremu prowadziło to, co wydarzało się dotychczas i który będzie tłem dla tego wszystkiego, co wydarzy się później. Na oczach zabranej w Gmachu Gry starszyzny Bharatów i tłumu wojowników, wśród których w zadziwiający sposób brakuje Kryszny, w wyniku niekończącej się rywalizacji-wendety między kuzynami-braćmi, symbolizowanej przez grę w kości, upada autorytet Prawa, a wraz z nim wszelka legalna władza.
Sprowokowany do gry w kości Król Prawa poddaje się jej regułom i porwany przez ducha gry przegrywa wszystko, łącznie ze swymi braćmi i ich wspólną żoną Draupadi. Po tym jak Król Prawa staje się niewolnikiem Durjodhany, wszyscy ci, którzy łącznie z nim starają się nadal podążać ścieżką Prawa, pogarszają jedynie sytuację. Pozbawiony swej władzy Król Prawa, obecnie niewolnik Durjodhany, milczy, symbulizując swym milczeniem nieobecność Prawa. Do milczenia zmuszają się również posłuszni mu, przegrani przez niego bracia. Milczy dziadek rodu Bhiszma, nie znajdując uzasadnienia do buntu przeciw temu, co się stało w swoim Prawie wojownika.
W obliczu tego milczenia Prawa, do głosu dochodzi żądza i przemoc, która kieruje się przeciw niewinnej żonie Pandawów Draupadi, od dawna obiekcie pożądania Kaurawów. Mahabharata, wspominając o tym, że w czasie, gdy przemoc Kaurawów skierowuje się przeciw Draupadi, przebywa ona właśnie w izolacji z powodu swej comiesięcznej krwi, ostrzega w ten sposób, jak groźna jest przelana krew kobiety, w której może utonąć cały świat. Nie jest to dobra krew ofiary, która oczyszcza ze zła. Draupadi, upokarzana na oczach zebranych w Gmachu Gry mężczyzn, chcąc podążać ścieżką swego Prawa, nie wie co uczynić, nie znajdując w swym Prawie wskazówek. Jest gotowa zaakceptować wyrok losu i pogodzić się z tym, że została przegrana, ale nie wie, czy naprawdę została przegrana. Na jej błagalne prośby skierowane do zebranych królów i starszyzny, aby wyjaśnili jej, jakie działanie powinna podjąć, aby nie zejść ze ścieżki Prawa, nikt nie potrafi udzielić jej autorytatywnej odpowiedzi, gdyż autorytet Prawa został zniszczony przez pułapkę gry. Ostatecznie Draupadi po raz drugi przynosi Pandawom zmianę ich losu. Jej cierpienie i złowróżbne wycie szakala powodują, że król Dhritarasztra oferuje jej spełnienie trzech próśb i ona prosi o przywrócenie wolności Pandawom, co on czyni, zwracając im też utracony podczas gry majątek.
Jak się dowiadujemy z opowieści 16 to, co wydarzyło się w Gmachu Gry, będzie miało swe ponure konsekwencje, gdyż sprawy zaszły za daleko i nie znajdując prawdziwego rozwiązania, tylko pozornie wróciły do normalności. Kaurawowie wiedzą, że atakując i upokarzając Draupadi, dali Pandawom motyw do zemsty, którego nie potrafi uciszyć nawet ich silna wola powstrzymywania się od przemocy z uwagi na dobro królestwa i całego wszechświata. Chcąc odsunąć tę zemstę w czasie, Kaurawowie ponownie wyzywają Króla Prawa do gry w kości. Tym razem stawką w grze jest utrata królestwa i wygnanie na trzynaście lat. Dwanaście lat powinni spędzić w lesie, a trzynasty rok wśród ludzi, ale w taki sposób, aby nie zostać rozpoznanym, gdyż inaczej będę musieli udać się na wygnanie na następne trzynaście lat.
Jak można było się spodziewać, Król Prawa ponownie przegrywa i udaje się z braćmi i Draupadi na wygnanie. Choć Pandawowie akceptują wyrok losu, wszyscy wiedzą, że braterska wojna jest nieunikniona. Gra w kości zniszczyła również nadzieję Kryszny na pokojowe odnowienie autorytetu Prawa na ziemi. Zawiść Durjodhany i naturalne reguły wendety zniszczyły nadzieję na pokojowe ustanowienie na ziemi rządów Króla Prawa, który stałby na straży autorytetu Prawa. Jedyną drogą realizacji tego celu staje się obecnie apokaliptyczna wojna, która oczyści cały wszechświat z zanieczyszczającej go i przesiąkającej wszystko Nieprawości (adharmy) i dostarczy nowego fundamentu, na którym zostanie oparta władza Króla Prawa. Tym fundamentem będzie autorytet Kryszny, którego ostatecznie Mahabharata czyni odpowiedzialnym za tę wojnę i jej rezultat.
| Synopses, Mahabharata: księga I księga II księga III księga IV księga V księga VI księga VII księga VIII księga IX księga X księga XI ks. XII, cz. 1 ks. XII, cz. 2 ks. XII, cz. 3 ks. XIII, cz. 1 ks. XIII, cz. 2 ks. XIV, ks. XV, ks. XVI, ks. XVII, ks. XVIII, |
First posted:
11 Jun 2006; last updated: 10 Jan 2023. |